Η εργασία αυτή έγινε με ευκαιρία την αδελφοποίηση του 7ου Γυμνασίου Ν.Σμύρνης και της Scoala Generala, no 80, στο Βουκουρέστι, τον Απρίλιο του 2003.

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Χαρίκλεια Μυττα-Κακαϊδή

ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ

Ο πρωτεργάτης της ελληνικής ελευθερίας

O Ρήγας υπήρξε πρωτεργάτης της ελληνικής εθνεγερσίας, αλλά και πρωτοπόρος σπορέας των ιδεών του διαφωτισμού, της εθνικής ανεξαρτησίας, της λαϊκής κυριαρχίας, του κοινωνικο-πολιτικού εξισωτισμού και της συνεργασίας των λαών στα Βαλκάνια. Υπήρξε ο άνθρωπος που με το γενναίο προβληματισμό και το ηρωϊκό του παράδειγμα όπλισε το επαναστατικό φρόνημα του υπόδουλου ελληνισμού και ενίσχυσε τις εστίες αντίστασης εναντίον του Οθωμανικού ζυγού σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο. Στάθηκε ηγετική φυσιογνωμία που ξεσήκωνε τα πλήθη με τον ενθουσιασμό του και δεν ήταν μονάχα ένας ρομαντικός, φιλελεύθερος οραματιστής.

I. Η ζωή του (1757-1798)

Ο Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής-υπάρχει η πεποίθηση ότι αυτό ήταν το ψευδώνυμό του και ότι το πραγματικό του όνομα ήταν Αντώνιος Κυριαζής-γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας, εκεί όπου είχαν ακμάσει οι αρχαίες Φερές. Ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας. Οι γνώμες διίστανται για το ποια ήταν η αιτία για την οποία εγκατέλειψε το σπίτι του. Σύμφωνα με τοπικές παραδόσεις, αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει και να ενωθεί με τους κλέφτες του Ολύμπου, επειδή σκότωσε έναν Τούρκο. Κατ' άλλους έφυγε για να μαθητεύσει στα σχολεία στη Ζαγορά και τα Αμπελάκια. Το 1775 διδάσκει στο σχολείο Κισσού του Πηλίου.


Στη συνέχεια, καταδιώκεται από τους Τούρκους και καταφεύγει στο ’γιον Όρος και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου και ασχολείται με το εμπόριο. Έρχεται σε επαφή με τη Φαναριώτικη κοινωνία και αφοσιώνεται στη μελέτη. Επίσης, εκεί συνδέεται με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, παππού των Υψηλάντηδων. Το 1782 γίνεται γραμματέας του ηγεμόνα Νικόλαου Μαυρογένη στη Βλαχία και προωθείται σε διάφορα αξιώματα. Γίνεται έπαρχος στην Κραϊόβα και από την θέση αυτή έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διαπιστώνοντας ότι ο σουλτάνος δε στηρίζεται παρά στην ασυνεννοησία των υποδούλων.

Το 1785, οι σχέσεις Ρήγα και Μαυρογένη, έρχονται σε ρήξη. Ο πρώτος ακολουθεί τον Υψηλάντη στη Μολδαβία, όπου ο Υψηλάντης γίνεται ηγεμόνας και ο Ρήγας γραμματέας του. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων μαθαίνει μόνος του γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά. Επίσης επιμελείται τις μεταφράσεις κάποιων ξένων έργων.

Η ιδέα της εξέγερσης των υπόδουλων λαών της Βαλκανικής και της σύστασης της Βαλκανικής Ομοσπονδίας, πρέπει να ωρίμασε στη σκέψη του Ρήγα, λίγο μετά την έκρηξη της Γαλλικής επανάστασης αφότου ήλθε σε επαφή με πολλά έντυπα σχετικά με αυτήν και τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό, τα οποία τον επηρέασαν βαθιά.
Το 1788, εγκαθίσταται με την οικογένεια του σε μεγάλο ιδιόκτητο αγρόκτημα κοντά στο Βουκουρέστι, όπου και έρχεται σε επαφή με τους Έλληνες λογίους (το Νεόφυτο Δούκα, τον Αθανάσιο Χριστόπουλο, τον Ιώσηπο Μοισιόδακα, το Δημήτριο Καταρτζή, τους Δημητριείς και τον Παναγιώτη Κοδρικά) και γάλλους της πόλης και ιδίως με το δραστήριο πράκτορα Gaudin και, κατα πάσα πιθανότητα, με μεγάλους διανοούμενους της Βλαχίας. Το 1790, ορίζεται διερμηνέας του αυστριακού βαρώνου Φον Λάγγενφελδ και τον ακολουθεί στη Βιέννη όπου αναλαμβάνει γραμματέας ενός ουγγροβλάχου βαρώνου. Το 1791, επιστρέφει στο Βουκουρέστι και κατοικεί σε αρχοντική συνοικία της πόλης. Το 1794, επισκέπτεται την Τεργέστη και έρχεται σε επαφή με την ελληνική κοινότητα της πόλης. Την ίδια χρονιά εκδίδει το Θούριο.

Ανάμεσα στα έτη 1790 και 1796, ο μεγάλος εθνεγέρτης προετοιμάζεται ηθικά και πνευματικά, για το μεγάλο σκοπό του. Με κέντρο δράσης του τις Παραδουνάβιες ηγεμονίες και, ιδιαιτέρως, τη Βιέννη, προχωρεί στην εφαρμογή του προγράμματός του. Εκδίδει διάφορα έργα: Χάρτα της Ελλάδος, Ηθικός Τρίποδας, Το σχολείο των ντελικάτων εραστών (μετάφραση από τα γαλλικά) και Φυσικής απάνθισμα. Αυτά και οι διάφορες προκηρύξεις του, όλα, εκτυπώθηκαν στο τυπογραφείο των αδερφών Μαρκιδών Πουλίων, οι οποίοι, παρά τον κίνδυνο που διέτρεχαν, ήταν σημαντικοί συμπαραστάτες στο έργο του.

Τον Αύγουστο του 1796, ο Ρήγας πηγαίνει πάλι στη Βιέννη όπου και μυεί στην κίνησή του πολλούς Έλληνες σπουδαστές και εμπόρους. Ίσως και τότε προχωρεί στην ίδρυση και οργάνωση μυστικής εταιρείας με ορισμένες αρχές ή άρθρα, αλλά ίσως περιορίζεται απλά και μόνο στη δημιουργία ενός κύκλου οπαδών και φίλων. Στους φιλολογικούς κύκλους, είναι ακόμα αμφιλεγόμενο το θέμα σχετικά με τη μυστική εταιρεία του Ρήγα. Ο Κωνσταντίνος. ’μαντος, το αρνείται κατηγορηματικά (περισσότερες πληροφορίες στο βιβλίο του Γιάννη Κ.Κορδάτου Ο Ρήγας και η εποχή του). Βέβαια δεν έχουν βρεθεί στοιχεία που να το αποδεικνύουν, όπως έγγραφα και καταστατικά. Από την άλλη, ίσως συμμετείχε σε κάποια απ' τις τεκτονικές εταιρείες της εποχής του.

Σίγουρα όμως ο Ρήγας απαιτούσε έναν όρκο σιωπής και συνεργασίας από εκείνους στους οποίους εμπιστευόταν το σχέδιο του. Ο Ρήγας, σε κάθε ευκαιρία, όταν βρισκόταν ανάμεσα στους συμπατριώτες του, σε φιλικά σπίτια ή απόκεντρα καφενεία, εξέθετε με θέρμη τα σχέδια του, συζητούσε τα διάφορα πολιτικά γεγονότα και τραγουδούσε μαζί τους το Θούριο και άλλα επαναστατικά τραγούδια, καταφέρνοντας έτσι να σπείρει οριστικά τον σπόρο της επανάστασης.

Στο μεταξύ, οι αυστριακές αρχές παρακολουθούν στενά τις κινήσεις του, θεωρώντας ότι η προσήλωση του στα δημοκρατικά ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης, ξεπερνά τα πλαίσια ενός εθνικού απελευθερωτικού αγώνα, απειλώντας με αναταραχές και την ίδια την αυστριακή κοινωνία.

Όμως ο Ρήγας ανύποπτος σκέφτεται να κατέβει στην Ελλάδα και να προετοιμάσει την επανάσταση των Ελλήνων, καθώς λογαριάζει στη βοήθεια των Γάλλων που είχαν αποβιβαστεί στα Επτάνησα τον Ιούλιο του 1797. Αφού ολοκλήρωσε την εκτύπωση του Επαναστατικού Μανιφέστου, το οποίο περιελάμβανε την επαναστατική προκήρυξη, τα δίκαια του ανθρώπου, το Σύνταγμα και το Θούριο και αφού έχει ήδη δοθεί το Στρατιωτικό Εγκόλπιό του προς εκτύπωση, αποφασίζει να επισκεφθεί την Τεργέστη και από εκεί να περάσει στα τουρκοκρατούμενα ελληνικά μέρη.

Υστερα από μια ασυνεννοησία του Ρήγα με τους συνεργάτες του, σχετικά με κιβώτια που περιείχαν επαναστατικά κείμενα, αυτά τα κιβώτια που αποδεικνύουν την επαναστατική του δράση πέφτουν στα χέρια των αυστριακών αρχών. Ο αγώνας του θεωρείται ως συνομωσία κατά της αυστριακής ολιγαρχίας και όταν ο Ρήγας φθάνει στην Τεργέστη αργά, το βράδυ, στις 19 Δεκεμβρίου 1797, τον συλλαμβάνουν οι αστυνομικές αρχές.

Ο Ρήγας και οι συνεργάτες του προδόθηκαν στην ουσία από τον συμπατριώτη τους Κοζανίτη, Δημήτριο Οικονόμου, αφού αυτός ήταν που τους κατέδωσε και έδωσε, στην κυριολεξία, στην αστυνομία γραπτές αποδείξεις για την ενοχή τους.

Μαζί με το Ρήγα συνελήφθηκαν και πολλοί σύντροφοί του, άλλοι όμως αφέθηκαν ελεύθεροι, λόγω υπηκοότητας (όπως ο Χριστόφορος Περραιβός), άλλοι εκτοπίστηκαν και άλλοι απελάθηκαν. Ο Ρήγας μαζί με εφτά συντρόφους του (Ευστράτιος Αργέντης, Αντώνιος Κορωνιός, Παναγιώτης και Δημήτριος Εμμανουήλ, Θεοχάρης Τουρούνζιας, Ιωάννης Καρατζάς και Δημήτριος Νικολίδης), αποφασίστηκε να μεταφερθούν στη Βιέννη.

Το βράδυ της 30ης Δεκεμβρίου, ο Ρήγας αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει, με ένα μικρό μαχαίρι και τραυματίζεται βαριά, ενώ την αυγή θα τον μετέφεραν στη Βιέννη. Η μεταγωγή του αναβλήθηκε για δυόμισι μήνες για να αναρρώσει. Πέντε μήνες μετά (10/5/1798), οι αυστριακές αρχές έναντι διπλωματικών ανταλλαγμάτων, παραδίδουν το Ρήγα και τους συντρόφους του στο γειτονικό φρούριο της Neboisa στο Βελιγράδι. Στις 24 ή13 Ιουνίου, οι δήμιοι του σουλτάνου τους θανάτωσαν με στραγγαλισμό και τα πτώματα τους ρίχτηκαν στο Δούναβη, αφού τους είχαν βασανίσει επί σαράντα μέρες.
Ο Ρήγας πεθαίνοντας είπε: "Λύσσαξε Τούρκε! Δεν εξαλείφεις μ΄ημάς και τον σπόρο της ελευθερίας, οι εκδικηταί μας γλήγορα θ΄αναβληστώσι".

Ο πρόωρος θάνατός του τον σταμάτησε εκεί, στο κατώφλι των νέων καιρών και εκεί πύργωσε το μεγαλόπνοο όραμα του, ο μεγάλος πρόδρομος, ήρωας και μάρτυρας μιας ιδέας, μιας εθνικής και πανανθρώπινης ιδέας.

II. Τα έργα του

1.Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών (Βιέννη, 1790)
Το πρώτο βιβλίο του Ρήγα είναι μια συλλογή έξι ερωτικών διηγημάτων, μεταφρασμένων από τα γαλλικά. Δεν είναι όμως πιστή μετάφραση των έργων του Restif de la Brettone αφού ο Ρήγας τα διασκεύασε, με προσθήκες και τραγούδια, για να μπορούν να είναι πιο αντιπροσωπευτικά της Φαναριώτικης λογοτεχνίας. Το έργο αυτό εντάσσεται στο ρομαντικό ρεύμα που είχε αναπτυχθεί στη Γαλλία εκείνη την εποχή.

2. Φυσικής απάνθισμα (Βιέννη, 1790)
Ένα από τα πρώτα του έργα, το Φυσικής απάνθισμα, γράφτηκε στα πλαίσια της προσπάθειας του Ρήγα να φωτίσει το γένος. Είναι στηριγμένο πάνω σε γαλλικά και γερμανικά πρότυπα. Με έναν απλοϊκό λόγο, χωρίς επιστημονικές ομολογίες, προσπαθεί να κάνει κατανοητά διάφορα φυσικά φαινόμενα και νόμους της φυσικής, όπως η κίνηση των πλανητών, οι σεισμοί και οι άνεμοι. Είναι γραμμένο σε μορφή διαλόγου μαθητή-δασκάλου.

3. Μεταφράσεις ξένων έργων
Νέος Ανάχαρσις (Βιέννη, 1797). Επιμελήθηκε την μετάφραση των πέντε τελευταίων κεφαλαίων του έργου μόνο, που μιλούσαν για την πατρίδα του, τη Θεσσαλία. Παρμένο απ' το πρωτότυπο:Voyage de jeune Anacharsis en Grθce", του Γάλλου Barthιlιmy.
Πνεύμα των νόμων του Μοντεσκιέ. Μετέφρασε το ένα τρίτο του, αλλά δεν εκδόθηκε.

4. Ηθικός Τρίπους (Βιέννη, 1797)
Περιλαμβάνει τρία έργα από μετάφραση:
το έμμετρο θεατρικό έργο του Ιταλού Etastasio: "Τα Ολύμπια".
το πεζό αφήγημα του Γάλλου Marmontel: "Η Βοσκοπούλα των ’λπεων" και τα δυο σε έμμετρη μετάφραση του Ρήγα.
το ποιητικό έργο του Γερμανού Gessner: "Ο πρώτος ναύτης" που, κατ' εξαίρεση, την μετάφραση επιμελήθηκε ο συνεργάτης του Αντώνιος Κορωνιός.

5. Χάρτα της Ελλάδος (Βιέννη, 1797)

Ο Ρήγας οραματίστηκε την ανασύσταση του Οικουμενικού Κράτους της ελληνικής Ανατολής, μια Παμβαλκανική αυτοκρατορία, που θα εκτείνονταν από τα Καρπάθια και το Δούναβη έως την Κρήτη και από την Αδριατική και το Ιόνιο ως τον Εύξεινο Πόντο και την Βιθυνία της Μ. Ασίας

Η Χάρτα της Ελλάδος πληρούσε το σκοπό αυτό. Η Χάρτα, είναι ένα μνημείο για τους Έλληνες του 1797 και για τους Έλληνες κάθε εποχής, είναι μια πατριδογνωστική εγκυκλοπαίδεια. Ο Ρήγας με μεράκι, υπομονή, και πολλή δουλειά, έκανε έναν εκδοτικό άθλο. Κατάφερε να ενώσει τον αρχαίο με το νέο Ελληνισμό με διάφορους τρόπους, π.χ έγραφε πάνω στα σημερινά, τα αρχαία τοπωνύμια, έγραφε τα ιστορικά γεγονότα πάνω στις περιοχές όπου έλαβαν χώρα, έκανε αναπαράσταση των περίλαμπρων μνημείων της αρχαιότητας για να συγκεντρώσει το θαυμασμό των Ελλήνων στην προγονική τους δόξα. Ο Ρήγας απέβλεπε σε επαναστατικό κίνημα και η πατριδογνωσία, όπως πίστευε, ήταν απαραίτητη γι' αυτό. Αλλωστε, πάντα πίστευε ότι "συλλογάται καλά, όποιος συλλογάται ελεύθερος".

Η Χάρτα περιέχει τις επιπεδογραφίες της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, στην οποία θεωρούσε ότι θα γίνει η Βαλκανική αυτοκρατορία. Ο κενός χώρος έχει πληροφορίες, σχεδιαγράμματα μαχών, ναυμαχιών, αρχαίων πόλεων και ιερών χώρων, αρχαία νομίσματα, καταλόγους ενδόξων ανδρών και βυζαντινών αυτοκρατόρων, ιστορικές παραστάσεις, χρονολογίες μαχών και αρχαία επιγράμματα. Οι ιστορικές επεξηγήσεις της χάρτας είναι λακωνικές, όσο επιτρέπει ο χώρος του χάρτη και είναι σχετικές με μνημεία, γεγονότα αλλά αναφέρονται και στη σύγχρονη κατάσταση των τοποθεσιών. Οι πληροφορίες συνοδεύονται από σύμβολα (σπαθιά, άγκυρες, γιαταγάνια κ.α.).Γενικά ο Ρήγας εμπλούτισε τη Χάρτα με πλήθος ιστορικών και πολιτισμικών στοιχείων με σκοπό να ζωντανέψει στα μάτια των ραγιάδων την ένδοξη ελληνική αρχαιότητα και να τονώσει τον εθνισμό τους.

Η Χάρτα έχει ζωγραφισμένα 162 νομίσματα, άλλα πραγματικά, άλλα φανταστικά και άλλα σε συνδυασμό. Βέβαια δε λείπουν οι μικρές γεωγραφικές ανακρίβειες, τα λάθη, οι παρανοήσεις και οι ατέλειες, αλλά δεν πρέπει να αποδοθούν όλα στον Ρήγα, μιας και δεν ήταν παρών κατά την εκτύπωση.

Η Χάρτα ήταν συνθετική δουλειά, ο Ρήγας ανέτρεξε σε πολλά βοηθήματα, αλλά κυρίως οι επιπεδογραφίες είναι παρμένες από τον ’τλαντα της Νέου Αναχάρσιδος του Barthelemy της Κωνσταντινούπολης, ενώ το τέταρτο είναι ο τίτλος με τη Θεά Επιστήμη στο κέντρο, το κηρύκειο στο χέρι και το επίγραμμα: πολλών ανδρών ίδεν άστεα και νόον έγνω (Ομήρου Οδύσσεια α, 3).

Εκδοτικός άθλος, έργο εθνικό, μεγαλόπνοο, μνημείο ανυπέρβλητο για την εποχή του, η Χάρτα είναι μια σημαντική προσπάθεια ελληνικού διαφωτισμού.

6. Χαλκογραφία Μεγάλου Αλεξάνδρου (Βιέννη, 1797)
Περιέχει παραστάσεις μαχών και προσωπογραφίες στρατηγών.

7. Χάρτης της Βλαχίας και της Μολδαβίας (ίδια εποχή)

8. Επαναστατικό Μανιφέστο ή Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης (=ηπειρωτικής Ελλάδας), της Μ. Ασίας, των Μεσογείων νήσων και της Βλαχομπογδανίας.

Είναι μια επαναστατική προκήρυξη που καλεί σε συναγερμό όλους τους σκλάβους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Διακηρύσσει σε όλους τους λαούς τα ιερά δίκαια ενός λαού που απεφάσισεν, ενανδριζόμενος μιαν φορά, να ατενίση προς τον ουρανόν, να εγείρη, ανδρείως, τον καταβεβαρημένον τράχηλον του και ενοπλίζοντας εμμανώς τους βραχίονας του με τα άρματα της εκδικήσεως και της απελπισίας, να εκβοήση μεγαλοφώνως, ενώπιον πάσης της Οικουμένης, με βροντώδη κραυγήν, τα ιερά και άμωμα δίκαια, όπου, θεόθεν, τω ευχαρίσθησαν δια να ζήση ήσυχως επάνω εις την γην...(απόσπασμα από την επαναστατική προκήρυξη).

Στην συνέχεια, το μανιφέστο παραθέτει το Σύνταγμα με το οποίο θα κυβερνηθεί η Νέα Πολιτική διοίκησις των λαών της Ρούμελης, της Μ. Ασίας, των Μεσόγειων νήσων και της Βλαχομπογδανίας. Σύνταγμα το οποίο γράφτηκε κατά τις αρχές της Γαλλικής επανάστασης και του Συντάγματος του 1793 που περιλαμβάνει τα Δίκαια του Ανθρώπου και του Πολίτου, όπου όλοι, ανεξαιρέτως, έχουν χρέος να μάθουν γράμματα. Και το έντυπο τελειώνει με τους στίχους του Θούριου. Γενικά, το Μανιφέστο περιείχε:

·         Την επαναστατική προκήρυξη

·         Το Σύνταγμα το οποίο περιείχε συνολικά 124 άρθρα-που αναφέρονται στην πολιτική διοίκηση της Ελλάδας, όπως την οραματιζόταν ο Ρήγας, ελεύθερη-και από τα οποία, υπάρχουν 35 γενικά άρθρα που περιλαμβάνουν και Τα Δίκαια του Ανθρώπου του Πολίτου

·         Τον Θούριο, στον οποίο διακηρύσσει επαναστατικές ιδέες για την ανατροπή του Οθωμανικού δεσποτισμού, με στόχο την απελευθέρωση των Ελλήνων, τον οποίο παραθέτουμε ολόκληρο παρακάτω:

Ο ΘΟΥΡΙΟΣ

Ως πότε παλικάρια θα ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λιοντάρια σταις ράχαις στα βουνά;
Σπηλιαίς να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά,
να φευγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά.
Να χάνωμεν αδέρφια, Πατρίδα και Γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς.
Κάλιο'ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
Τι σ' ωφελεί κι αν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά,
στοχάσου πως σε ψένουν, καθ' ώραν στη φωτιά.
Βεζύρης, Δραγουμάνος, Αφέντης κι αν σταθείς,
ο τύραννος αδίκως σε κάμει να χαθής.
Δουλεύεις όλη μέρα, σε ό,τι κι αν σοι πη,
κι αυτός πασχίζει πάλιν το αίμα σου να πιη.
Ο Σούτζος και ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής,
Γκίκας και Μαυρογένης, καθρέφτης ειν' να ιδής.
Ανδρείοι Καπετάνιοι, Παπάδες, λαϊκοί,
σκοτώθηκαν κι Αγάδες, με άδικον σπαθί.
Κι αμέτρητ' άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί
ζωή και πλούτο χάνουν, χωρίς καμιά 'φορμή.
Ελάτε μ' έναν ζήλο, σε τούτον τον καιρόν,
να κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον Σταυρόν.
Σύμβουλους προκομένους, με πατριωτισμόν,
να βάλωμεν εις όλα να έχουν ορισμόν.
Οι νόμοι ναν' ο πρώτος και μόνος οδηγός.
Και της πατρίδας ένας να γένη αρχηγός.
Γιατί η αναρχία ομοιάζει την σκλαβιά,
να ζούμε σα θηρία, ειν' η πλιό σκληρή φωτιά.
Και τότε με τα χέρια ψηλά στον ουρανόν
ας πούμ' απ' την καρδιά μας, ετούτα στον Θεό.
(εδώ σηκώνονται οι πατριώτες ορθοί και υψώνοντας
τας χείρας προς τον ουρανόν, κάμνουν τον όρκον.)

Ω Βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε σε,
στην γνώμην των τυράννων να μην ελθώ ποτέ.
Μήτε να τους δουλεύω, μήτε να πλανηθώ,
εις τα ταξίματα τους, για να παραδοθώ.
Ενόσω ζω στον Κόσμον, ο μόνος μου σκοπός,
για να τους αφανίσω, θε να' ναι σταθερός.
Πιστός εις την Πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν,
αχώριστος για να 'μαι, υπό τον Στρατηγόν.
Κι αν παραβώ τον Όρκον, να στραψ' ο ουρανός
και να με κατακάψει, να γένω σαν καπνός.
(Τέλος του όρκου).

Σ' Ανατολή και Δύση και Νότον και Βοριά
για την πατρίδα όλοι, να 'χωμεν μια καρδιά,
στην πίστη του καθ' ένας, ελεύθερος να ζη,
στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί.
Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένοι και Ρωμιοί,
Αράπηδες και άσπροι, με μιαν κοινή ορμή,
για την ελευθερίαν, να ζήσωμεν σπαθί,
πως είμασθ' αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθή.
Οσ' απ' την τυραννίαν, πήγαν στην ξενητειά,
στον τόπο του ο καθένας, ας έλθη τώρα πια.
Και όσοι του πολέμου, την τέχνην αγροικούν,
εδώ ας τρέξουν όλοι, τυράννους να νικούν.
Η Ρούμελη τους κράζει, μ' αγκάλαις ανοιχτάις,
τους δίδει βιο και τόπον, αξίας και τιμαίς.
Ως ποτ' Οφφικιάλος, σε ξένους βασιλείς;
Έλα να γίνεις στύλος, δικής σου της φυλής.
Κάλλιο για την πατρίδα, κανένας να χαθή,
ή να κρεμάση φούντα, για ξένον στο σπαθί.
Και όσοι προσκυνήσουν, δεν είναι πλιό εχθροί,
αδέλφια μας θα γένουν, ας είναι κι εθνικοί.
Μα όσοι θα τολμήσουν, αντίκρυ να σταθούν,
εκείνοι κι εδικοί μας, αν είναι ας χαθούν.
Σουλιώτες και Μανιάτες, λιοντάρια ξακουστά,
ως πότε στις σπηλιαίς σας κοιμάστε σφαλιστά;
Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραετοί,
κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γενήτε μια ψυχή.
Ανδρείοι Μακεδόνες ορμήσετε με μια,
και αίμα των τυράννων, ρουφήστε σα θεριά.
Τον Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια χριστιανοί,
με τ' άρματα στο χέρι, καθένας ας φανή.
Το Αίμα σας ας βράση με δίκαιον θυμόν,
Μικροί, μεγάλοι, ομώστε, τυράννου τον χαμόν
Λεβέντες Αντρειωμένοι, Μαυροθαλασσινοί,
ο βάρβαρος ως πότε θε να σας τυραννεί.
Μη καρτερήτε πλέον, ανίκητοι Λαζοί.
Χωθείτε στο μπαγάζι, με μας και σεις μαζί.
Δελφίνια της θαλάσσης, αστέρια των νησιών,
σαν αστραπή χυθείτε, χτυπάτε τον εχθρόν.
Της Κρήτης και της Νύδρας, θαλασσινά πουλιά,
καιρός ειν' της πατρίδος ν' ακούστε τη λαλιά.
Κι όσ' είστε στην αρμάδα, σαν άξια παιδιά,
οι Νόμοι σας προστάζουν να βάλετε φωτιά.
Μ' εμάς κι εσείς Μαλτέζοι, γενητ' ένα κορμί.
Κατά της τυραννίας ριχθήτε με ορμή.
Σας κράζει η Ελλάδα, σας θέλει, σας πονεί,
ζητά την συνδρομήν σας, με μητρικήν φωνή.
Τι στέκεις Πασβατζόγλου, τόσον εκστατικός;
Τινάξου στο Μπαλκάνι, φώλιασε σαν αητός.
Τους μπούφους και κοράκους καθόλου μη ψηφάς,
με το ραγιά ενώσου, αν θέλης να νικάς.
Σηλίστρα και Μπραίλα, Σμαήλι και Κυλί.
Μπενδέρι και Χωτήνι, εσένα προσκαλεί.
Στρατεύματα σου στείλε, κι εκείνα προσκυνούν,
γιατί στην τυραννίαν, να ζήσουν δε μπορούν.
Γγιουρτζή πλια μη κοιμάσαι, σηκώσου με ορμήν.
Τον Μπρούσια να μοιάσης, έχεις την αφορμήν.
Κι εσύ που στο Χαλέπι, ελεύθερα φρονείς,
Πασιά, καιρόν μη χάνεις, στον κάμπον να φανής.
Με τα στρατεύματα σου ευθύς να σηκωθής,
στης Πόλης τα φερμάνια, πότε να μη δοθής.
Του Μισιργιού ασλάνια, για πρώτη σας δουλειά.
Δικόν σας ένα Μπέη, κάμετε Βασιλιά.
Χαράτζι της Αιγύπτου στην Πολ' ας μη φανή,
για να ψοφήσ' ο λύκος όπου σας τυραννεί.
Με μιαν καρδίαν όλοι, μια γνώμην, μια ψυχή,
κτυπάτε του τυράννου την ρίζα να χαθή.
Ν' ανάψωμεν μια φλόγα, σε όλη την Τουρκιά,
να τρεξ' από τη Μπόσνα, και ως την Αραπιά.
Ψηλά στα μπαϊράκια, σηκώστε τον Σταυρόν,
και σαν αστροπελέκια, κτυπάτε τον εχθρόν.
Ποτέ μη στοχασθήτε, πως είναι δυνατός,
καρδιοκτυπά και τρέμει σαν τον λαγό κι αυτός.
Τρακόσιοι Γκιρζαλίδες, τον έκαμαν να διή,
πως δεν μπορεί με τόπια, μπροστά τους να εβγή.
Λοιπόν, γιατί αργείτε, τι στέκεσθε νεκροί
ξυπνήσατε, μην είσθε ενάντιοι εχθροί.
Πόσοι προπάτορές μας ορμούσαν σα θεριά,
για την ελευθερίαν, πηδούσαν στη φωτιά.
Έτζι κι εμείς, αδέλφια, ν' αρπάξωμεν για μια,
τ' άρματα και να βγούμεν απ' την πικρή σκλαβιά.
Να σφάξωμεν τους λύκους που τον ζυγόν βαστούν
και Χριστιανούς και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν.
Στεριάς και του πελάγου, να λάμψη ο Σταυρός,
κι εις την δικαιοσύνην να σκύψη ο εχθρός.
Ο κόσμος να γλυτώσει, απ' αύτην την πληγή,
κι ελεύθεροι να ζώμεν, αδέλφια εις την γή.

·         Και ένα παράρτημα καθορισμού σημαίας της ελληνικής δημοκρατίας, εθνόσημο και στολή στρατιωτών.

 9. Στρατιωτικόν Εγκόλπιον (Βιέννη, 1797)
Το τελευταίο του έργο, μόλις το είχε ολοκληρώσει προτού τον συλλάβουν οι αυστριακές αρχές και το οποίο πρέπει να περιείχε:

·         στρατιωτικούς κανονισμούς, αντλημένους μέσω μιας γαλλικής επιτομής, από ένα βιβλίο περί πολεμικής τέχνης του στρατάρχη Kherenhόller

·         μια δημοκρατική κατήχηση μεταφρασμένη κατά πάσα πιθανότητα, από τα γαλλικά (την οποία ωστόσο μπορεί, την τελευταία στιγμή, να μην ετύπωσε ο Πούλιος εξαιτίας της λογοκρισίας) και

·                     δυο τραγούδια, τα οποία έγραψε ο ίδιος.

-Τι καρτερείτε φίλοι και αδελφοί
-Πατριωτικός ύμνος

Το Τι καρτερείτε φίλοι και αδελφοί, υποστηρίζεται από μερικούς ερευνητές ότι πρόκειται για ποίημα του Σπυρίδωνα Τρικούπη.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Το Εγκόλπιο κατασχέθηκε από τις αυστριακές αρχές και καταστράφηκε, ωστόσο το περιεχόμενο του ανασυγκροτήθηκε, κατά προσέγγιση φυσικά, ύστερα από μια σειρά προσπαθειών της φιλολογικής έρευνας, που στηρίχθηκαν κυρίως σε στοιχεία των αυστριακών ανακριτικών εγγράφων.

10.  Διάφορα πατριωτικά τραγούδια

Ελληνική Μασσαλιώτης
Εθνική ελληνική μελωδία

Η απόσταση που χωρίζει τα τελευταία επαναστατικά έργα του Ρήγα, από τα πρώτα του νεανικά (σχολείον κ.α.), φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, αν όχι αγεφύρωτη, τουλάχιστον μεγάλη. Ωστόσο αυτή η απόσταση, δείχνει τη συστηματική και κλιμακωτή εφαρμογή ενός προδιαγεγραμμένου σχεδίου, την έμμονη επιδίωξη ενός μεγαλόπνοου σκοπού, τη σταδιακή αποκάλυψη μιας πληθωρικής προσωπικότητας και τη βαθμιαία εκδήλωση μιας διαμορφωμένης αλλά και, εξ αρχής, αρκετά προχωρημένης συνείδησης. Η απόσταση αποτελεί μια πνευματική και ιδεολογική πορεία της οποίας πρώτος σταθμός βρίσκεται πολύ κοντά στους υπόλοιπους. Αυτή η πορεία, στα έργα του Ρήγα, από τα πρώτα της κιόλας βήματα, προδιέγραφε την προοδευτική της εξέλιξη.
Στην εποχή των απελευθερωτικών αγώνων των Σέρβων, ανήκει κι ένα Θούριο άσμα, το οποίο αποδίδεται στο Ρήγα Βελεστινλή, αλλά είναι πλαστό κι έχει συντεθεί από μιμητή του. Χαρακτηριστικές είναι οι δύο τελευταίες του στροφές.

III.Ο Ρήγας και η Βαλκανική Ομοσπονδία

(Όποιος συλλογάται ελεύθερα, συλλογάται καλά)
Ο Ρήγας έζησε σε μια εποχή όπου στην Ευρώπη, έχουν αρχίσει να κυριαρχούν τα φιλελεύθερα και δημοκρατικά ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης. Ο Ρήγας επηρεάστηκε πολύ από αυτά που διακήρυττε η επανάσταση-ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα-και η επιρροή αυτή, είναι αρκετά εμφανής στα έργα του:Νέα Πολιτική Διοίκησις, Σύνταγμα και Δίκαια του ανθρώπου.

Όμως δεν είναι πριν το 1790 που ξεκινά την εθνεγερτήριο δράση του, τότε δηλαδή που πρωτοεπισκέφθηκε τη Βιέννη. Ήταν τότε η αυγή του ελληνικού καπιταλισμού και οι οικονομικά ισχυρές ελληνικές παροικίες του εξωτερικού ήταν εστίες πολλών και πολύ προχωρημένων φιλελεύθερων δημοκρατικών και εθνικών συνειδήσεων, εξάλλου η παροικία της Βιέννης ήταν από τους κυριότερους οικονομικούς τροφοδότες των ένοπλων κινημάτων μέσα στον ελληνικό χώρο και, σιγά σιγά, γινόταν μια από τις σημαντικότερες βάσεις του ένοπλου διαφωτισμού των υποδούλων.

Ο Ρήγας οραματίστηκε τη Μεγάλη Ελλάδα που θα ξεκινούσε από το Δούναβη και θα έφθανε ως τη Μέση Ανατολή, και την αναβίωση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η προσπάθεια και το έργο του Ρήγα χαρακτηρίζονται ως υπερεθνικά γιατί θέλησε και επεδίωξε τη συντονισμένη εξέγερση όλων των υποδούλων, στην τουρκική ολιγαρχία, λαών της βαλκανικής, ακόμα και των Τούρκων και την ίδρυση μιας δημοκρατικής πολιτείας, με πρότυπο την ελληνική δημοκρατία των κλασσικών χρόνων της αρχαιότητας. Μέσα σε αυτή την δημοκρατία θα έβρισκαν την αναγέννηση και την ελευθερία τους όλοι οι λαοί. Οραματίστηκε μια δημοκρατική ομοσπονδία, μια παμβαλκανική δημοκρατία, στην οποία κάθε λαός θα απολάμβανε ελεύθερα τη θρησκεία και τη γλώσσα του και στην οποία θα κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο.

Εκείνη την εποχή η ελληνική αστική τάξη, δυνατότερη και πιο ανεπτυγμένη, μπήκε επικεφαλής του βαλκανικού εθνικισμού. Δε σκεφτόταν να ξεσκλαβώσει όλες τις εθνότητες της βαλκανικής και να τις αφήσει να αναπτυχθούν ελεύθερα και μακριά από την κηδεμονία της. Το αντίθετο, γύρευε να τις αφομοιώσει.

Επειδή μόνη της δε μπορούσε να τα βγάλει πέρα και της χρειαζόταν η βοήθεια και η συνδρομή των άλλων λαών της Βαλκανικής στο απελευθερωτικό κίνημα που σχεδίαζε, συνεργαζόταν με Βούλγαρους, Μακεδόνες, Βλάχους, Αρβανίτες και ακόμα και με τη φτωχολογιά και τους επαναστάτες Τούρκους. Δε μπορούσε να πάρει η ίδια την πρωτοβουλία ενός τέτοιου μεγάλου κινήματος, αν δεν έδινε στο κίνημά της χαρακτήρα ολότελα λαϊκό από άποψη κοινωνική και βαλκανοαστικό από άποψη εθνική. Προσπαθούσε να καταφέρει να οργανώσει ένα ενιαίο επαναστατικό μέτωπο εναντίον των Τούρκων.

Ο Ρήγας αυτές τις ιδέες προπαγάνδιζε και γι' αυτό δεν απέβλεπε σε μια Βαλκανική Ομοσπονδία όπως την εννοούμε σήμερα.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Ρήγας δεν αναφέρει, παρά μόνο σε κάποιους στίχους στον Θούριο, τους Σέρβους, και ναι μεν ζητά τον ξεσηκωμό τους, αλλά δεν τους ονοματίζει. Η παράλειψη δεν είναι τυχαία. Η σερβική αστική τάξη, δεν ήταν δυνατό να δεχτεί την κηδεμονία του ελληνικού εθνικισμού. Οι Σέρβοι είχαν τα δικά τους σχέδια για την ανεξαρτησία τους. ’λλωστε ο Ρήγας ήταν ένας Έλληνας αστός που ονειρευόταν νεκρανάσταση της παλιάς Ελλάδας με σύνορα τη Βαλκανική και τη Μικρασία.

Ο Ρήγας σκεφτόταν την αναβίωση του αρχαίου κράτους του Αλεξάνδρου. Παραδεχόταν βέβαια ότι οι άλλοι βαλκανικοί λαοί, πρέπει να έχουν ίδια δικαιώματα, μα στην πνευματική εξέλιξη, πρέπει να αφομοιωθούν με τους Έλληνες.

Ήταν πολύ πρόωρο για την εποχή εκείνη να σκεφτούμε ένα Ρήγα επάνω από τις εθνότητες της βαλκανικής. Ενα διεθνιστή Ρήγα δε μπορούσε να γεννήσει η εποχή του, ούτε το ιστορικό περιβάλλον του.

IV. Βιβλιογραφία 

Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΑ.
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος, Αθήνα 1961, λήμμα Ρήγας Φεραίος.
Εγκυκλοπαίδεια Υδρϊα, Γ.Αξιωτέλλης κ΄ ΣΙΑ Ε.Π.Ε.
Εντυπα της Βουλής των Ελλήνων για την επέτειο των 200 χρόνων από τον θάνατο του.
Εντυπα τα οποία εξέδωσε η εμπορική τράπεζα για τον ίδιο λόγο.
Ανατύπωση "Χάρτας" για το κέντρο Μείζονος Ελληνισμού.
Σχολείον των ντελικάτων εραστών, εκδόσεις Ερμής.
Γιάννη Κ.Κορδάτου, Ο Ρήγας και η εποχή του.

 V. Ευρετήριο όρων

Γένος: Ολοι οι υπόδουλοι (χριστιανοί) λαοί των Τούρκων ανεξαρτήτου εθνότητας.
Ραγιάς:Υπόδουλος Τούρκων
Ρομαντισμός: Καλλιτεχνικό ρεύμα που χαρακτηρίζεται από την έξαρση της ατομικότητας και των ανθρώπινων συναισθημάτων.
Βιέννη: Πρωτεύουσα Αυστρίας.
Βουκουρέστι: Πρωτεύουσα Ρουμανίας.
Βουδαπέστη: Πρωτεύουσα Ουγγαρίας.
Μολδαβία και Βλαχία: Μέρη της σημερινής Ρουμανίας.
Παροικία: Η οργανωμένη κοινότητα των Ελλήνων στα Βαλκάνια ή στην Ευρώπη της οποίας τα μέλη ασχολούνται με το εμπόριο και τη ναυτιλία και ανήκουν στην αστική τάξη.
Καπιταλισμός:Το σύστημα εκείνο κατά το οποίο ενισχύεται το κεφάλαιο επενδυόμενο στη βιομηχανία, το εμπόριο και τη ναυτιλία.
Διαφωτισμός: Η ανάπτυξη γραμμάτων, επιστήμης, τεχνών που στηρίζεται στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και έχει ως σημείο αναφοράς τον άνθρωπο.

VI. Παράθεμα

Απάνθισμα πατριωτικών τραγουδιών του Ρήγα Βελεστινλή.

Πατριωτικός ύμνος
Στον ήχο της Μασσαλιώτηδος
Στρατιωτικόν Εγκόλπιον
Τι καρτερείτε φίλοι και αδελφοί

Επίλογος

Οι οραματισμοί του Ρήγα παραμένουν επίκαιροι.. Θα αποτελούν πάντα οικουμενικό προσκλητήριο για γνώση και στράτευση στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες. Θα εξακολουθήσουν να υπηρετούν την πίστη στη δύναμη της αγωγής, καθώς και τα πανανθρώπινα ιδεώδη της προόδου, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αλληλοκατανόησης και της συνεργασίας των εθνών και του αυτοπροσδιορισμού των λαών και των ατόμων.

ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΤΟΥ-ΣΥΜΕΛΑ ΠΕΤΡΟΓΚΩΝΑ

 

This work is done on the occasion of the fraternization of the 7th Gymnasium of Nea Smyrni and the Scoala Generala, no 80, in Bucharest, on April 2003.

Responsible: Chariclia Mytta-Kakaidi


RIGAS FERAIOS

The pioneer of Greek freedom
Rigas, was a first martyr of the Greek war of independence and pioneer of the enlightment's conceptions. He is the man who with his generous speculation and heroic example, "armed" the revolutionary spirit of the enslaved Greek nation and reinforced the firesides of resistance against the Ottomanic balance, in all the Balcanic peninsula. .He standed as a leading physiognomy who was inciting the crowds with his excitment and he wasn't only a romantic but also a liberal visionary.

His Life (1757-1798)
Rigas Feraios or Velestinlis-there is a conviction that this is his nickname and that his real name was Antonios Kiriazis-was born in 1757 in Velestino of Thessalia, there where the ancient "Feres" had flourished. He was the seed of a rich family. The opinions for the reason why he left his home, are conflicted. It is said that he had to leave it because he killed a Turk. Others say that he left, to go and be educated at the schools in Zagora and Ambelakia. In 1775, he teaches at the school "Kisou" of Pilio.

Then he is in pursuit of the Turks and he goes to "Agion Oros" and from there to Konstantinoupoli, where he is involved with trade. There he is connected with Alexander Ipsilanti, the grandfather of Ipsilantides. In 1782, he becomes the secretary of Nikolaos Mavrogenis in Valachia and then he is being promoted into several dignities. In 1785, the relationship between Rigas and Mavrogenis comes into rupture. The first one, follows Ipsilanti to Moldavia, where Ipsilantis become sovereign and Rigas his secretary. Through these years, Rigas learns on his own English, German and Italian. He attends to the translation of some foreign books, too.

The idea of the enslaved's people revolt in Balcans and the constitution of the Balcanic union, must grow up into Rigas' thought, after the French revolution when he sets in contact with lots of printed matter which had to do with it and with the European Enlightment, and which deeply affected him.

In 1788, he is settled down with his family at a big private farm near Voukouresti, where he sets in contact with Greek men of letters (Neofitos Doukas, Athanasios Christopoulos, Iosipos Mnisiodakas, Dimitrios Katarnzis and Panagiotis Kodrikas) and French people of the city-especially with the active agent Gaudin-and maybe with intellectual men from Valachia. In 1790, he is appointed interpreter of the Austrian baron Fon Lagenfeld and he follows him to Vienna where he undertakes the post of the secretary of one Hungarian-Wallachian baron. In 1791, he returns to Voukouresti and lives at an aristocratic district of the city. In 1794, he visits Tergest and sets in contact with the greek community of the city. The same year, he publishes "Thourios".

Between 1790 and 1796, he prepares himshelf morally and spiritually for his big aim. With the areas against Danuve as a center of action and, especially, Vienna, he continues the application of his plan. He publishes different books:"Map of Greece", "Ethical Tripous", "The school of delicate lovers", (translation from French) and "Physics anthology" just as many different proclamation. All of them where printed at Markidon Poulion Brothers printing house who in spite of the big danger, where Rigas important supporters.

In August 1796, Rigas returns to Vienna where he initiates many Greek students and merchants to his plan. Maybe it is then, when he continues to set the establishment and the organization of a secret company with elements and articles, but maybe he is limited to the creation of a circle consisting of friends and followers. In the philologikal circles, the theme which has to do with Riga's secret company, is contradictory. Mr. O. K. Amantos denies this cetegorically (more information at the book of G. K. Kordatos "Rigas and his age"). Excect of that, elements which prove this have been found. But maybe he participated in one of the freemason companies of his age.

But surely, Rigas demanded an oath of silence and collaboration from the people to whom he was trusting his plan. Rigas, with every opportunity he had when he was between his compatriots, at friendly houses or at remoted coffee-shops, was expanding his plans and talking about political incidents and was singing with the others "Thourios".

and other revolutionary songs.With these moves, he managed to sow the seed of the revolution.

In the meantime, the Austrian authorities, were supervising Rigas' movements, because they thought that his concentration on democratic ideals of the French revolution was threating the Austrian society.

But Rigas, unsuspected, is thinking of going to Greece and is preparing the Greek's revolution as he is relaying on the help that the French had offered and who had landed to Ionian islands in July 1797.After the print of the "Revolutionary Manifesto", which included the revolutionary proclamation, the regiment, the human rights and "Thourios" had been completed and as the "Military manual" was already given to be printed, he decides to visit Tergest and plans to pass by the greek places which had been conquered by the Turks.

Because of a misunderstanding between Rigas and his collaborators, the boxes which included revolutionary texts, were run up against the Austrian authorities, these boxes which proved Rigas' renolutinary action. His fight was regarded as a conspiracy against the Austrians' oligarchy and when Rigas arrived in Tergest, late at night, in the 19th of December 1797, he was arrested by the police.

Rigas and his collaborators, where betrayed by their compatriot Dimitrios Ikonomou from Kozani, as he is the one who denounced them to the police, with written evidences for their guilt.

Except from Rigas, many others from his collaborators had been arrested but some were released because of their foreign citizenship (Christophoros Perevos), some were displaced (George Poulios, Petrovits, Peters, Ioulios, Theocharis and others), and others were deported. Rigas with seven of his collaborators, (Efstratios Argentis, Antonios Koronios, Panagiotis and Ioannis Emmanouil, Theocharis Tourounzias, Ioannis Karatzas and Dimitrios Nikolidis) were taken to Vienna.

The night of December 30, Rigas tries to kill himself, with a little knive and he is seriously injured so his transportation to Vienna is postponed until he recovers. Five months later, (10/5/1798) the austrian authorities, hand over Rigas and his collaborators to the neighbouring fort, at Neboisa of Belgrade. In 24 or13 of June, the sultan's hangmen kill them by strangulation and their bodies are thrown to Danuve, after they had been tortured for fourty days.

Rigas, as he was dying said:"You can't destroy with us and the seed of freedom, our revenge will soon come".

His early death, stopped him there, at the doorstep of the new time and there is where he based his inspired vision the great pioneer, hero and martyr of a national and universal ideal.  

ΣΥΜΕΛΑ ΠΕΤΡΟΓΚΩΝΑ, ΤΑΞΗ Γ', 2002-2003